pal | eng | pdef | pal | pdef |
---|---|---|---|---|
chemat | praise; admire. | chemat a oldanges; melekoi a klungiolel a chad; chemat a tekoi. | chemad | chemad a leko ng diak el rrenges; oumechad er ngii, chemad a dingal er a urreor, diak le kerekikl. |
chemat | praise multiple non-human objects. | chemat a oldanges; melekoi a klungiolel a chad; chemat a tekoi. | chemad | chemad a leko ng diak el rrenges; oumechad er ngii, chemad a dingal er a urreor, diak le kerekikl. |
ngotechii | ngotechii a melatech er ngii. | ngodechii | ngodechii a melodech er ngii; mo ngodech el diak le uaingii. | |
tuchetechii | tuchetechii a melechotech er ngii. | duchedechii | duchedechii a melechudech er a blai. | |
tubar | tubar a melub er ngii. | dubar | dubar a melub er ngii el oba dub, te mla dubar a risois. | |
chemat | smoke multiple fish. | chemat a mengat, chemat a ngikel er a orrangel, chotur a omechell, chetul. | chemad | chemad a leko ng diak el rrenges; oumechad er ngii, chemad a dingal er a urreor, diak le kerekikl. |
metik | find. | metik a seliik; mla smiik; mla siekii; mla metik a ririid el kiis. | medik | medik a delik; dikir a smecher, mla medik er a chiull, dkel el chiull; medik a dmik; dikir a olekang, mla medik er a tebel; kldoel er tebel; dkil. |
oleketmokl | arrange; put in proper place. | olekedmokl | olekedmokl a mengedmokl; okedmokl, kudmeklii, kudmokl a blai, okedmeklel. | |
otak | otak a oltak; kmider el lochang; otekir a ngalek er a mlai, otak a telechull er a skoki; otekil a klalo. | odak | odak a oldak; mo dmak, odekiar; odak a 2 er a 3 el mo 5, odekial. | |
ultak | ultak a ultekiall; mla motak; kldoel er bebul; medechel er a bab, otak a babier, ultak er a mlai, otekil. | uldak | uldak a diak le kakerous; udoud a dmak; uldak er a chimo el chidib, odak, odekial. | |
ultak | carried aboard; transported in vehicle. | ultak a ultekiall; mla motak; kldoel er bebul; medechel er a bab, otak a babier, ultak er a mlai, otekil. | uldak | uldak a diak le kakerous; udoud a dmak; uldak er a chimo el chidib, odak, odekial. |
oltengel | take/bring down (from above). | oltengel a otengel; melai el me er eou; otengelii a banderang, otengelel. | oldengel | oldengel a olad er ngii. |
metir | medir | medir a omed er ngii, mla medir a bduu, bedil. | ||
met | met a omet; omeseos; met a meradel el melai a osechel, metir a tut. | med | med a omed; beldoel, bled, medir a udoud, bedeel; medir a bduu. | |
metechii | metechii a ometech er ngii; otechel a blai. | medechii | medechii a omodech er ngii; bedechel a odoim. | |
ulengirt | ulengird | |||
Batmechei | island in Ngetbang. | Badmechei | Badmechei a iungs er a Ngatbang. | |
chat | smoke; steam. | chat a chetul a ngau, mengchat a seseb. | chad | chad a bad, kerrekar el kllingellel a bai; chadelbad; titech, dik, dkel. |
cheritel | cheridel | cheridel a omengeroid er ngii, mo cheroid er a rechad. | ||
ketui | hatred; dislike. | ketui a ouketui; chetil el chad, ketiaol, ketui er a chebechiil. | kedui | Oked. |
metal | blue shark. | metal a ta er a bedengel a chedeng. | medal | medal a mad er ngii. |
metau | coconut at final stage when meat gets dry and coconut falls from the tree (copra-making stage); woman chief; woman first reaching menstruation. | metau a meduch el lius el di ngii el ruebet. | medau | medau a medal a merur; cheleleu a medal er a seked; diak le blekebek. |
olemetel | olemedel | olemedel a olemed er ngii. | ||
tech | meat; flesh; muscles; genitals (esp. female); core; essence; root or tuber (of starchy food). | tech a chelsel a chad, charm; techel a babii, techel a malk, techel a ngikel. | dech | dech, "mlia ngelekel a dech", tekoi er a klaiberebart er a rengalek, "mlia ngelekel a dech" e ngii a kmo, "chuch" tir a osiik. |
titiul | titiul a omelitai er ngii; titai er ngii. | didiul | didiul a omelidai er ngii; melidai. | |
titimel | Amra tree/fruit (leaves used in cooking, pulp used to make drink similar to lemonade). | titimel a ta er a bedengel a kerrekar el kall e ilumel a rdechel; kall a llel. A titimel a dellomel; ng mo meklou el kerrekar. Ng dirrek el kmeed el mo ua a meklungel a iedel Ng mekekerei a redechel el kuk mekekerei er a redechel a mesiedel Ng kall a redechel me a llel. | didimel | didimel a didiim er ngii. |
tbal | tbal a tub er ngii; melub. | dbal | dbal a dub er ngii; kloleklel el dub. | |
eresakt | 2 [two] (raft of logs tied together). | eresakd | eresakd a eru el selakd, rengalek a ngar er a eresakd el brer. | |
sesakt | 1 [one] (raft of logs tied together). | sesakd | sesakd a ta el selakd; sesakd el bambuu a brer; sekdel. | |
ngebtall | (newborn baby) is to have membrane washed off. | ngebdall | ngebdall a betok a ngibd er ngii; ngebdel | |
tmilech | tmilech a melilech; tilechii a dubech; tmilech a ochil er a ulaol; telechel. | dmilech | dmilech a melilech; oduleb er a ralm, dmilech a chimal, delechel. | |
tilechii | tilechii a melilech er ngii; nguu el mengkengkii. | dilechii | dilechii a melilech er ngii; loia er a ralm me a daob; delechel. | |
tikir | tikir a melik er ngii. chelimetemet chimal e tikir. | dikir | dikir a melik er ngii; kmedii, dikir a til, dmik a kall, delik, omechei; dkil | |
tmik | dmik | dmik a melik; menged, dikir a kall er a tebel, mla dmik a babier me a til er a tebel, dkil. | ||
tuub | tuub a melub; mla tuub a dellomel. | duub | duub a melub el olab a dub, duub a risois, dbal. | |
tichel | tichel a tuich er ngii; meluich; omeluich er ngii. | dichel | dichel a diich er ngii; dichel a sils. | |
metkii | medkii | medkii a omodk er ngii; bodk er a delel a smecher; bedkel. | ||
matk | madk | madk a omadk; medir, omadk er a meluchel, medkak, loia obreod el telechull er a bdeluk, bedkel a chad. | ||
kebatk | help each other carry objects on head or shoulder. | kebadk | kebadk a didu el omadk; medkii, loia telechull er a bdelul; bedkel a meluchel. | |
chertbechellel | Sei el omdasu ra elsel a btelul; delchil a btelul. | cherdbechellel | cherdbechellel a klekedall er a bedul; medemedemek; merreder er a omdasu er a chad. | |
tebechelel | debechelel | debechelel a debechel er ngii el rubak el melobech, merengel. | ||
tobtebur | tobtebur a melebtib er ngii; tebtib. | dobdebur | dobdebur a melebdeb er ngii; meruul a delebdeb el mengur. | |
toketekii | toketekii a meleketek er ngii; teketekel. | dokedekii | dokedekii a melekedek er ngii; dokedekii a bita el medal, dekedekel | |
toketek | toketek a meleketek; toketekii a blai; teketekel a kall. | dokedek | dokedek a duangeb er a dekedek; melekedek; rengalek a dokedek a mederir e remurt; mart a mad. | |
tibechii | tibechii a melboech er ngii. | dibechii | dibechii a melibech er ngii; dibechii omekedecheraol er a blai. | |
Teliu | Hamlet in Beliliou. | Teliu a chimo er a rengedel a beluu er a Beliliou. | teliu | teliu a ta er a bedengel a cheleuikl; mengaus er a sualo el teliu. |
tometemii | tometemii a melemotem er ngii; temetemel. | domedemii | domedemii a melemedem er ngii, a rullii el mo delmedem. | |
tungetngii | tungetngii a melngot er ngii. | dungedngii | dungedngii a melngod er ngii; dngod, dngedngel a ulul. | |
tungot | tungot a melngot; osiik a kall. | dungod | dungod a melngod, dungod a ulurir, dungod a uach. | |
tmitech | tmitech a melitech; locha titech; titechii, tmitech a osib; titechel. | dmidech | dmidech a melidech; didech, didichel a sils a dmidech a medad, medidech er a sils. | |
toitai | toitai a melitai; toitai a bduu; titiul. | doidai | doidai a melidai; mla doidai a cheul ngii me a sechelil; delidai, didiul. | |
tour | tour a melau er ngii; teul a such. | dour | dour a meleu er ngii, mla dour a chimal. | |
metau | get heated; (plant) get wilted from heat. | metau a mechebus er a mekeald, metau er ngau; tour a bakelungal; tmau a such, teul a such. | medau | medau a medal a merur; cheleleu a medal er a seked; diak le blekebek. |
tuchel | duchel | duchel a dauch er ngii, duchel a ochil, delauch. | ||
tultelii | tultelii a mellatel er ngii; teltelel. | duldelii | duldelii a mellodel er ngii; duldelii a kall er a butiliang; otebedii. | |
miteklii | miteklii a omitokl er ngii; mo blitokl. | mideklii | mideklii a omidokl er ngii; metechii el mong me a lechub e ng mei. | |
mitokl | mitokl a omitokl; miteklii; mitokl a oluches; biteklel. | midokl | midokl a ometech; omidokl, mideklii a bduu, midokl a besbas; bideklel. | |
kabebitokl | (people) sleeping with heads in opposite directions; (logs etc.) arranged with thick ends in opposite directions; (words, statements) contradictory. | kabebitokl a diak el ta uchul; kautok, didu el blitokl, oles a kabebitokl, miteklii a biskang, mitokl, biteklel. | kabebidokl | kabebidokl a didu el omidokl; kabidokl, kakerous el kaibebidokl a uldasu; midokl a bduu, bideklel. |
metir | medir | medir a omed er ngii, mla medir a bduu, bedil. | ||
ongengetii | ongengetii a olenganget er ngii. | ongengedii | ongengedii a olenganged er ngii; rullii el mo soal; ngmanged, ungil el dil a mla ongengedii a sechelik, ongengedel; ongengedii a olenganget el mei er eou, ongengedii er a buuch, ngmanged, ngengedel. | |
onganget | onganget a olenganget; mei er eou; mo er a uriul; onganget a cheral a beras; ongengetii er a deruchall, ongengetel. | onganged | onganged a oltengel er eou; olenganged a kerrekar;ongengedii er a lius; ngmanged. | |
ulenganget | ulenganget a mla ngmanget; ngar a uriul; ulenganget er a rurt; ngengetel. | ulenganged | ulenganged a mla ngmanged; ngilanged er ngii; beluu a semeriar er a cheldechedechal; ngengedel | |
ulenganget | lowered; demoted; held or kept back. | ulenganget a mla ngmanget; ngar a uriul; ulenganget er a rurt; ngengetel. | ulenganged | ulenganged a mla ngmanged; ngilanged er ngii; beluu a semeriar er a cheldechedechal; ngengedel |
kaiuenganget | move down or keep behind together; compete with each other. | kaiuenganget a didu el sorir el olenganget er a tang; orrebet er a rechad, ongengetii, ongengetel. | kaiuenganged | kaiuenganged a didu el olenganged; kaiuengamech; kaiuengibes; ngmanged er a ungil el dil; mo soal; ongengedii, ongengedel; kaiuenganged a kakerous el olenganged; oldubech ek mo bedul eou; kaiuenganged a kerrekar; ongengedel. |
otelecheklii | otelecheklii a oltelechakl er ngii. | odelecheklii | odelecheklii a oldechelakl er ngii. | |
metilech | (person) collapse onto the floor. | medilech | medilech a delilech; dilechii, obarech er a ralm; dmilech a bail er a ralm, locha er a ralm. | |
lochetii | lochetii a melechet er ngii. | lochedii | lochedii a meloched er ngii. melebes. | |
butall | is to be piled/heaped up. | butall a kirel el obuut; mengedidai, omuut, mutii a chutem, koididai, muut a besbas, mengudel, butel. | budall | budall a kirel obuud, meterob, omuud, mudii a urreor |
buut | buut a blil a chiull el cheled er a kereker el kall, remechas a omuut e melai a chiull. | buud | buud a obuud, mo merek; meterob | |
chemetii | chemetii a mengaet er ngii. | chemedii | chemedii a rosmii a telat el bail; rullii a mechut el mlai; mengeed er ngii; cheed, chedel. | |
cherretochet | (pandanus leaf) having spines cut off; scratched; hemmed. | cherretochet a mla mechertochet; rrasm a tkul, chortechetii a tet, chortochet, chertechetel. | cherredoched | cherredoched a kall el mukmark er a cheluch; chordoched a ngikel, cherdechedel. |
chortechetii | chortechetii a mengertochet er ngii | chordechedii | chordechedii a mengerdoched er ngii. | |
chortochet | chortochet a mengertochet. | chordoched | chordoched a mengerdoched. | |
ketengel | first-born child; one's first time to do something. | ketengel a kot er ngii, ngalek er a kot el cheroll; kot el ngalek. | kedengel | kedengel a ked er ngii; kedengel a Oreor. |
kortii | kortii a mengort er ngii; mla kortii a rael, kertel. | kordii | kordii a mengard er ngii; mengiok, kerdel. | |
koteb | plant in Icacina family. | koteb a besebes er a oreomel; koteb a kebliil er a kebeas el ultuil a kerrekar. | kodeb | kodeb a mengedeb; remuul el mo mekekedeb, kodeb a bail. |
koteketii | koteketii a mengeteket er ngii; rulliii el mo meoud. | kodekedii | kodekedii a mengedoked er ngii; omoket, kedekedel a delibuk; melubet er a rengedel. | |
oltengel | oltengel a olat er ngii, oltengel er a babier. | oldengel | oldengel a olad er ngii. | |
menguit | squeeze coconut milk into (food). | menguit a locha disech er ngii; chuietii a sabau; chemuit a kim el mo klou a chuit; chietel. | menguid | menguid a ta er a teletelel a omelechosech; mengiok a mesulk el kall; menguid er a rimel. |
mitii | mitii a omuit er ngii; dobesii a deb. | midii | midii a omoid; moid; omais, merael, sekerael; a mla midii a beluu e mei, bidel a beluu. | |
mitii | mitii a omuit er ngii; melim er a medal a ollumel. | midii | midii a omoid; moid; omais, merael, sekerael; a mla midii a beluu e mei, bidel a beluu. | |
motak | motak a ultak; mla mongasech; mla motak er a mlai, otak, otekil. | modak | modak a uldak; oldak; beluu a mla modak, odekiar, odak a reng; odekial. | |
motech | motech a omotech; odeu a reng; metechii a rengul a delal me a demal; motech a rengrir, utechel a reng. | modech | modech a omodech a kall; medechii a odoim; bedechel a kall. | |
mretechii | mretechii a omrotech er ngii; brotech; bertechel. | mredechii | mredechii a omrodech er ngii; locha urodech. | |
mrotech | mrotech a omrotech; brotech; mertechii a sechelil; mrotech a chimal, bertechel. | mrodech | mrodech a omrodech; locha urodech; urdechel. | |
muit | muit a omuit a brak; kemanget el meliok; uluit. | muid | muid a omereked el olab a uid; udel a babier. | |
muit | muit a omuit; melobech a deb; mitii, muit a deb el koididai, bitel a deb. | muid | muid a omereked el olab a uid; udel a babier. | |
muut | muut a omuut; mengedidai; mla muut a besbas er a mekesokes; bekai a mla mutii a lukel; butel a besbas. | muud | muud a omuud; mo merek; muud a uked er a ngikel; ngmai a uked; muud a urreor, udel a urreor. | |
obuut | obuut a chemudel el muut el mo kedidai; bluut a chutem; mutii a chutem, muut a chelechol; butel a besbas. | obuud | ||
olutel | olutel a oluut er ngii, olluut. | oludel | oludel a oliud er ngii, meliud. | |
omuut | pile/heap up (sand, earth, leaves, etc.). | omuut a mengudel el mo kedidai; muut a chutem; mutii a chelechol, butel a besbas. | omuud | omuud a mengeald, omuud a rengud er a kleald, chetid a kall; omubuud a reng er a kleald. |
omuut | pile/heap up (sand, earth, leaves, etc.). | omuut a mengudel el mo kedidai; muut a chutem; mutii a chelechol, butel a besbas. | omuud | omuud a merekui; merreder a mla muud a urreor, mudii a uked, omuud er a cheroll; mo merek. |
omuut | gather sea worms. | omuut a melai a chiull el cheled, remechas a omuut er a kereker. | omuud | omuud a mengeald, omuud a rengud er a kleald, chetid a kall; omubuud a reng er a kleald. |
omuut | gather sea worms. | omuut a melai a chiull el cheled, remechas a omuut er a kereker. | omuud | omuud a merekui; merreder a mla muud a urreor, mudii a uked, omuud er a cheroll; mo merek. |
ongutel | ongutel a ongiut er ngii. | ongudel | ongudel a ongaud er ngii; kaud. | |
otebengel | otebengel a otab er ngii, oltab er a meleboteb e mesula bedengel. | odebengel | odebengel a odob er ngii; oldob; orebetel. | |
otebengii | otebengii a oltab er ngii. | odebengii | odebengii a oldob er ngii; orebetii. | |
otelecheklel | otelecheklel a otelechakl er ngii. | odelecheklel | odelecheklel a odechelakl er ngii; oldechelakl. | |
remotel | is to be kneaded. | remotel a kirel meremet; rometii, ruemet a belsiich; brak a remotel; remetel. | remodel | remodel a merodel; mla rodelii a ngeliokl; remodel a klengoes; choroid er a ingukl; rdelel. |
rengetel | rengetel a omeringet er ngii; meringet. | rengedel | rengedel a renged er ngii. | |
titil | titil a omelit er ngii el mengur. | didil | didil a did er ngii el omoachel. | |
tochel | tochel a taoch er ngii. | dochel | dochel a mdois; locha dechelel; remuul el mo betok, mla dochel a udoud. | |
ulengchetelel | ulengchetelel a ulengchutel er ngii. | ulengchedelel | ulengchedelel a ulengchidel er ngii. | |
ulleketekelel | ulleketekelel a ulleketokel er ngii. | ullekedekelel | ullekedekelel a ullekedakel er ngii. | |
ulturech | bent and tied. | ulturech a bluoik; mla moturech; mterechii a ukar, mla mturech, ulturech er a urreor a bluoik a ulkel, uterechel. | uldurech | uldurech a mla modurech; ullab a tekoi el mong; Calista a uldurech; oderechii; odurech, oderechel. |
cheritel | cheritel a mekemim el meradel. | cheridel | cheridel a omengeroid er ngii, mo cheroid er a rechad. | |
metik | metik a telik; mla tikir a medal; melik er ngii el chesimer. | medik | medik a delik; dikir a smecher, mla medik er a chiull, dkel el chiull; medik a dmik; dikir a olekang, mla medik er a tebel; kldoel er tebel; dkil. | |
tmik | tmik a melik; lmuut el meliokl a marek el ongraol; tmik a beliisch el kukau. | dmik | dmik a melik; menged, dikir a kall er a tebel, mla dmik a babier me a til er a tebel, dkil. | |
titiul | birth order. | titiul a ngalek er a ongeua el mo er a bab el cheroll; ngalek er a kemanget el cheroll. | didiul | didiul a omelidai er ngii; melidai. |
tial | tia el | dial | dial a dui el ngii a oudui er ngii, ng kirel el tuchelii a dial. | |
oketmokl | okedmokl | okedmokl a okedmeklel | ||
oketmekill | is to be arranged or put in a proper place. | okedmekill | okedmekill a kedmekill; kirel el mekedemokl; beluu a okedmekill el mo beches; mengedemokl a ungil el ralm. | |
oketmeklel | preparation; arranging; cleaning. | okedmeklel | okedmeklel a mengdemokl el mo ungil; kudmokl a mekesokes el diak lomekiaes. | |
cheloatel | (village) protected by stone wall. | cheloadel | cheloadel a chad el di ngera e ng mo mechelaod e obes a ngerechelel. | |
rotir | rodir | rodir a merad er ngii; rodir; mengais, remad a kar. | ||
merekrakt | (crab) in weakened condition after shedding shell. | merekrakd | merekrakd el chemang a kmeed el olengui me ng medemedemek a bedengel. | |
merekrakt | (crab) in weakened condition after shedding shell. | merekrakd | merekrakd a mechitechut a bedengel; sesmecher el chad; merekrakd e di omais er a beluu. | |
mutii | mudii | mudii a omuud er ngii; torbengii; mudii a urreor; udel a urreor. | ||
mutii | mudii | mudii a omuid er ngii; loia uid; omereked, muid a babier, udel a babier. | ||
monganget | monganged | monganged a mo soal; ulenganged er a nglikel a klebokel el meloik; ngmanged er a ungil dil; ngengedel; monganged a ngmanged; olenganged el mei er eou; ongengedii el metengel, onganged a kerreker er a ngesachel; ongengedel. | ||
titimel | a dessert made with tapioca prepared in round balls with sugar. | didimel | didimel a didiim er ngii. | |
cheltel | chelutel | cheldel | cheldel a chold er a chad, chemold. | |
obotech | obodech | obodech a blodech; omodech, medechii, modech a kall el olab a cheldingel; bedechel a odoim el oba chimal. | ||
chetelel | chedelel | chedelel a chudel er ngii. | ||
teuechel | toechel | deuechel | deuechel a cheled el ko er a kikoi. | |
tuchel | duchel | duchel a dauch er ngii, duchel a ochil, delauch. | ||
mtengii | mdengii | mdengii a omid er ngii; blid, bdengel; mo chebirukel. | ||
obatek | obadek | obadek a mla obail el ulekoad el chad; millemengii a ulekoad el chad er a badek; mla obadek er a bar. | ||
metngot | medngod | medngod a melngod er ngii; dungedngii a ulul, dungod a chimal, dngedngel. | ||
metilech | medilech | medilech a delilech; dilechii, obarech er a ralm; dmilech a bail er a ralm, locha er a ralm. | ||
chiuetii | chiuedii | chiuedii a mengiud er ngii. | ||
chemiut | chemiud | chemiud a choiuetokl, mengiuetokl, mengiud a chimal. | ||
tmeu | dmeu | dmeu a meleu; dmeu a betok el babier, dour a bail, meleu a bambuu el ochado er a ngau; deuil. |